';

Toksyna botulinowa

Jak działa toksyna botulinowa?

Toksyna botulinowa – popularnie zwana jadem kiełbasianym – jest bardzo silnie działającą naturalną toksyną powodującą zahamowanie uwalniania acetylocholiny – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przekaźnictwo impulsów między nerwami i mięśniami. Toksyna botulinowa działa poprzez blokowanie połączeń między zakończeniami nerwów, a unerwianymi przez nie mięśniami, czyli blokuje tzw. synapsy nerwowo-mięśniowe. Toksyna wiąże się z błoną presynaptyczną płytki motorycznej i blokuje wydzielanie acetylocholiny, co powoduje, że mięśnie rozluźniają się, a załamania skóry i zmarszczki na jakiś czas wygładzają się.

Toksyna botulinowa jest najsilniejszą znaną toksyną biologiczną wytwarzaną przez beztlenową pałeczkę Clostridium botulinum. Znamy 7 typów antygenowych toksyny oznaczonych symbolami od A do G. Preparaty toksyny botulinowej używane w medycynie są produkowane laboratoryjnie z wyizolowanych szczepów bakterii, oczyszczane i pakowane próżniowo w ściśle odmierzonych dawkach. Botoks jest bezpiecznie i skutecznie stosowany w wielu dziedzinach medycyny.

W dermatologii estetycznej, podając botoks w celu wygładzenia zmarszczek, operuje się dawkami rzędu 20-60 jednostek w czasie jednego zabiegu. Stosuje się więc go w bardzo małych, ściśle dobranych dla danego pacjenta dawkach, które działają tylko w miejscu podania. O toksyczności ogólnoustrojowej nie może być mowy. gdyż dawki toksyczne dla człowieka wynoszą od 2,5 do 3 tys. jednostek.

Kiedy stosuje się toksynę botulinową?

Preparat ten przeznaczony jest dla osób, które chcą pozbyć się zmarszczek głównie w górnej części twarzy, czyli zmarszczek mimicznych. Są to zmarszczki, które występują często już u bardzo młodych osób, ponieważ związane są z żywą mimiką twarzy. Po iniekcji toksyny botulinowej zmarszczki całkowicie lub częściowo wygładzają się, wyraz twarzy staje się łagodniejszy, bardziej wypoczęty, wygląda przy tym naturalnie, ponieważ ogólna mimika zostaje zachowana. W przypadku zmarszczek bardzo głębokich i mocno utrwalonych może zaistnieć konieczność uzupełnienia rezultatu zabiegu przez wypełnienie zmarszczek kwasem hialuronowym.

W dermatologii, obok zastosowania botoksu do wygładzania zmarszczek, stosuje się go do leczenia nadpotliwości dłoni, stóp i pach. Zabieg poprzedza próba jodowo-skrobiowa (tzw. test Minora), która ma na celu ustalenie punktów największej nadaktywności gruczołów potowych, a tym samym – miejsc iniekcji. Obszar zostaje podzielony na kwadraty o boku 1,5 cm, a w każdy kwadrat cienką igłą wprowadza się odpowiednią dawkę preparatu. Działanie opiera się na zablokowaniu nerwów zaopatrujących gruczoły wydzielania zewnętrznego. Pełny efekt jest odczuwalny po około 14 dniach i utrzymuje się przez 6-9 miesięcy, przy czym z każdym kolejnym zabiegiem trwałość preparatu wydłuża się.

Zastrzyki z toksyny botulinowej zaleca się również w leczeniu schorzeń związanych z kurczami mięśni, do których zaliczany jest bruksizm, czyli mimowolne silne zaciskanie mięśni żwaczy powodujące zgrzytanie zębami. Po podaniu toksyny w odpowiednie punkty w mięśniach skurcze ulegają rozluźnieniu, a twarz zyskuje subtelniejszy wyraz dzięki wysmukleniu jej bocznych partii. Podana we wstrzyknięciach działa miejscowo, ale ponieważ włókno nerwowe ma zdolność tworzenia nowych połączeń, efekt terapeutyczny botuliny maleje i zanika po około 6 miesiącach. Zabieg powinniśmy wówczas powtórzyć.

W przypadku uśmiechu dziąsłowego (tzw. gummy smile) spowodowanego zbyt aktywną wargą górną toksynę aplikuje się w mięsień okrężny ust, a dokładniej w jego część nad górną wargą. Po zabiegu dzięki rozluźnieniu mięśni widoczna jest wyraźna poprawa linii ust podczas uśmiechu, a same wargi wydają się bardziej kształtne i jędrne.

Wskazania:

  • zmarszczki między brwiami (tzw. lwia bruzda, okolica gładzizny czoła)
  • linie poprzecznych czoła
  • zmarszczki wokół oczu (kurze łapki) i pod powiekami dolnymi
  • zmarszczki wokół ust (tzw. usta sznurowane), na brodzie, szyi
  • opadające kąciki ust
  • nadpotliwość dłoni, stóp, pach
  • bruksizm – mimowolne zaciskanie mięśni żwaczy
  • uśmiech dziąsłowy (tzw. gummy smile)

Przebieg zabiegu

Toksyna botulinowa jest podawana metodą iniekcji przy użyciu jednorazowej strzykawki zaopatrzonej w bardzo cienką igłę. Małą ilość preparatu podaje się precyzyjnie w odpowiednie punkty w obszarze zabiegowym. Dawka stosowana w celach kosmetycznych jest wielokrotnie niższa od dawki leczniczej i całkowicie bezpieczna. Jest dobierana indywidualnie w zależności od potrzeb. Zabieg trwa do 30 minut i nie wymaga znieczulenia. W trosce o komfort pacjenta w niektórych przypadkach stosujemy znieczulenie kremem. Po zabiegu pacjent może od razu wrócić do codziennej aktywności, przestrzegając jedynie kilku zaleceń lekarza wykonującego zabieg.

Po zabiegu

Toksyna botulinowa zaczyna działać już po 2-3 dniach od momentu podania, pełny efekt terapeutyczny osiągany jest po 7-14 dniach. W zależności od indywidualnych uwarunkowań efekt zabiegu utrzymuje się średnio 6 miesięcy. Po tym okresie praca mięśnia stopniowo powraca. Po całkowitym wygaśnięciu działania toksyny botulinowej, zabieg należy powtórzyć.

Przeciwskazania

Bezwzględne:

– zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego (miastenia gravis, zespół Lamberta Eatona)
– nadwrażliwość na składniki preparatu (albuminy ludzkie)
– stosowanie następujących leków lub okres do 1 tygodnia od ich odstawienia:

  • aminoglikozydy (streptomycyna, gentamycyna, amikacyna, kanamycyna itp.)
  • aminochinolony (chlorochina, hydroksychlorochina)
  • D-penicylamina (Cuprenil)
  • cyklosporyna
  • tubokuraryna, pankuronium, galamina
  • sukcynylocholina
  • linkomycyna, tetracyklina, polimyksyna
  • miejscowe infekcje skóry
  • ciąża, okres laktacji

Względne

– zaburzenia krzepnięcia

– stosowanie leków antykoagulacyjnych (np. aspiryna)